به گزارش روابط عمومی شرکت نفت خزر کتاب " اصول مهندسی حفاظت در برابر حریق و انفجار" در بیست و یک فصل به تبیین و تشریح اصولی پرداخته است که باید هم در طراحی تاسیسات جدید و هم در ارزیابی سطح ایمنی تاسیسات موجود مورد نظر قرار گیرد .
به علت ماهیت مواد و فرآوردههای نفتی، احتمال بروز خطر انفجار و حریق پیوسته با صنایع نفت و گاز و شیمیایی همراه است. این کتاب ضمن معرفی ماهیت خطرات و تاریخچه حوادث حریق و انفجار، فلسفه حفاظت و معیارهای تحلیل ریسک را در این صنایع تبیین میکند و سپس به تشریح راهکارهای ایمنسازی و حفاظت تاسیسات در برابر حریق و انفجار شامل اصول جانمایی و چیدمان ایمن تجهیزات و تأسیسات، سازوکارهای مهار و جمعآوری مایعات سطحی، سیستمهای کنترل فرآیند و توقف اضطراری، فشارزدایی و تخلیه مایعات و گازها، آزادسازی حرارتی و اضافهفشار، کنترل منابع اشتعال، حذف انتشارهای فرآیندی، سیستمهای مقاوم به حریق و انفجار، سیستمهای آشکارسازی و اعلام خطر آتش و گاز، تمهیدات تخلیه نفرات، و روشهای اطفای حریق میپردازد. الزامات مربوط به محلها، تاسیسات و تجهیزات خاص و اثرات عامل انسانی و ارگونومی نیز بررسی و دستورالعمل آزمایش سیستمهای آتشنشانی و اطلاعات مرجع درباره سیستمهای مقاوم به حریق و انفجار بهتفصیل ارایه شدهاند.
بر اساس این گزارش، کتاب اصول مهندسی حفاظت در برابر حریق و انفجار ترجمه ای از ویرایش دوم Handbook of Fire And Explosion Protection Engineering Principles می باشد که توسط دنیس پ. نولان به رشته تحریر درآمده است. نویسنده کتاب سوابقی طولانی و ارزشمند در بزرگترین میدانهای نفتی جهان و پروژههای حساس دارد. وی علاوه بر دریافت جوایز متعدد در زمینه ایمنی در مجامع مختلفی از جمله جامعه مهندسان ایمنی آمریکا، انجمن ملی حفاظت در برابر حریق، جامعه مهندسان نفت و جامعه مهندسان حفاظت در برابر حریق عضویت دارد و پیش از این عضو کارگروه حفاظت در برابر حریق در انجمن بهرهبرداران دریایی انگلستان بوده است. از او مقالات فنی و حرفهای بسیاری در نشریات ایمنی در برابر حریق منتشر شده است. او همچنین کتابهای متعددی را به رشته تحریر درآورده که در صنایع نفت و شیمی کاربرد گسترده یافتهاند.
نویسنده کوشیده است مطالب کتاب را بهشکلی فراگیر بیان کند تا تنوع موجود در صنایع نفت، گاز، پتروشیمی، صنایع شیمیایی و مشابه آنها را که با مواد بالقوه خطرناک سروکار دارند در بر گیرد، اما توجه کتاب بیشتر به صنایع نفت و گاز معطوف شده که این امر از فراگیری آن نکاسته است. طبق برآوردی که شورای مستقل تحقیقات ایمنی و خطرات شیمیایی امریکا منتشر کرده است سالانه قریب به 330 حادثه فاجعهآفرین رخ میدهد که از این بین 10 تا 15 حادثه بزرگ و توام با حوادث جانی هستند. تجربه مترجمان در طراحی و اجرای طرحهای ساختمانی واحدهای صنعت نفت نشان میدهد که علیرغم تهیه و در دسترس بودن استانداردهای مختلف در زمینه حفاظت تاسیسات در برابر حریق و انفجار، به دلیل پراکندگی و تنوع ضوابط ایمنی و شرایط عملیاتی در واحدهای مختلف، به اصول ایمنی توجه لازم مبذول نمیشود. این ضعف بهویژه در پروژههای جاری صنعت نفت که به دلیل نوسازی یا توسعه تاسیسات قدیمی و یا احداث واحدهای جدید همواره در حال تعریف و اجرا هستند احساس میشود.
این کتاب نگرشی سیستمی به موضوع ایمنی و نحوه پیادهسازی آن در بخشهای مهندسی، طراحی و اجرای پروژه دارد و تلاش کرده با ارجاعات مکرر به استانداردهای بهروز و مطرح جهانی، رویههای طراحی و اجرایی شرکتهای بین المللی فعال در حوزه نفت و گاز و صنایع وابسته و ارائه مثالهای کاربردی روشن، خلاءهای دانشی و تجربی را که ممکن است کارشناسان و طراحان پروژهها در این زمینه داشته باشند جبران کند تا از مخاطرات جدی ناشی از کمتوجهی ناخواسته به اصول ایمنی پیشگیری کند.
در این کتاب مجموعهای کامل از اصول و قواعد ایمنی فراهم آمده است که به اعتقاد مترجمان میتواند مرجعی مناسب برای کارفرمایان پروژهها (از جمله شرکت ملی نفت) و مشاوران یا پیمانکاران باشد و هدف اصلی آنان از ترجمه این کتاب رساندن آن به طیف وسیع مخاطبان بالقوه فارسیزبان است.
مخاطبان کتاب عمدتا کارشناسانی هستند که با طراحی و احداث کارخانجات نفت، گاز، پتروشیمی، صنایع شیمیایی و مشابه آن سروکار دارند. بر اساس برآوردها هزینه رفع نقص یا کارهای اصلاحی لازم ناشی ازعدم توجه به جنبههای ایمنی پس از تکمیل پروژه میتواند تا بیش از ده برابر و در صورت بروز حادثه بیش از صد برابر هزینه اولیه به کار بستن اصول ایمنی در طراحی و اجرا باشد. با این وجود به علت پیشرفتهای زیادی که در علم مهندسی ایمنی از یک سو و تغییر در نگرش پیادهسازی آن به وجود آمده است نیاز به مرجعی جامع و بهروز در این زمینه احساس میشد. کتاب حاضر میتواند مرجعی روزآمد در کنار مقررات ایمنی و استانداردهای موجود باشد و کارشناسان نظارت بر طراحی یا اجرا از آن استفاده کنند.
ترجمه کتاب توسط ایرج رحیمی منجزی، مسعود پارسی و حدیث نسیم انجام شده و از انتشارات پژوهشگاه صنعت نفت می باشد .
شایان ذکر است مسعود پارسی کارشناس ارشد ابزار دقیق و الکترونیک و مدیر پروژه ساخت شناورهای آلاینده پاکساز از کارمندان شرکت نفت خزر است و دارای پانزده سال سابقه در امور مهندسی واجرای پروژه های نفت و گاز می باشد .