تدوین نقشه راه اکتساب فناوریهای تولید تجهیزات اکتشاف، حفاری، استخراج، بهرهبرداری و انتقال منابع هیدروکربوری آبهای عمیق مقدمه اهمیت جهانی منابع هیدروکربوری آبهای عمیق به اندازه ای است که وزارت نفت تصمیم به مدیریت تکنولوژیکی این مهم نمود. در همین راستا خبرگان این حوزه تصمیم به تدوین نقشه راه اکتساب (انتقال، بومی سازی، طراحی و تولید) فناوریهای تولید تجهیزات اکتشاف، حفاری، استخراج، بهرهبرداری و انتقال منابع هیدروکربوری آبهای عمیق گرفتند. در ادامه با تشکیل کارگروهی متشکل از دانشگاهیان و انجمن های مرتبط تصمیم بر آن شد تا با مدیریت دانشگاه صنعتی شریف و همکاری دانشگاههای صنعت نفت، صنعتی اصفهان، آزاد قزوین و انجمنهای مهندسی دریایی ایران، سازندگان شناور، تجهیزات و سازههای دریایی ایران، مرکز همکاریهای ریاست جمهوری و موسسه ردهبندی ایرانیان این امر صورت پذیرد.
اهمیت منابع هیدروکربوری آبهای عمیق دریاها پهنه وسیعی از سطح کره زمین را تشکیل میدهند که دارای اعماق مختلفی میباشند. ناهمواریهای متنوعی که بستر دریاها را شکل می دهند، بشر را مجبور کرده است به منظور دستیابی به اعماق اقیانوس به تکنولوژیهای متنوع، گسترده و با دانش بالایی روی آورده و خلاقیت خود را در این زمینه شکوفا کند. آنچه در تقسیمبندیها به لحاظ عمیق یا کم عمق بودن مورد توجه قرار گرفته و مبنای تقسیمبندیها شده است تغییر سطح تکنولوژی مورد نیاز برای دستیابی به اعماق دریا جهت استحصال منابع هیدروکربوری موجود در آن است.
کشور ما دارای تجربیات ارزندهای در مورد مطالعات شناخت منابع نفتی و حفاری و استخراج از آنها میباشد. اکثر این تجربیات مربوط به دریاهای جنوبی کشور بوده که دارای عمق کمی هستند. دریای خزر به علت عمق بسیار زیاد نسبت به دریاهای جنوبی کشور، دارای شرایط ویژهای در تمام مراحل مربوط به اکتشاف، حفاری، استخراج و انتقال نفت و گاز میباشد. استخراج نفت در دریای خزر بر اقتصاد کشورهای مجاور آن نیز تاثیر قابل ملاحظهای دارد. برای کشور ما علاوه بر مسائل فنی و اقتصادی، مسائل حاکمیتی در این حوزه دارای اهمیت زیادی میباشد. مساله قابل توجه این است که بر خلاف بعضی از کشورهای منطقه، ایران باید بیشتر به نیروی متخصص داخلی خود متکی باشد که در دهه اخیر تجربیات ارزشمندی در صنعت فراساحل و فعالیت های اکتشافی در آبهای عمیق به دست آمده است .
دلایل اصلی توجه به ذخایر نفتی موجود در آبهای عمیق در دنیا :
ضرورت تدوین نقشه راه نقشه راه فناوری، یک تکنیک منعطف است که بطور گسترده در صنعت برای پشتیبانی برنامههای استراتژیک و بلندمدت استفاده میشود. این رویکرد یک ابزار ساختاری برای شرح دادن و نیز برقراری ارتباط بین بازارها، محصولات و تکنولوژیهای در حال پیدایش و یا توسعه در بازه زمانی میباشد. بهرهبرداری از منابع هیدروکربوری آبهای عمیق نیازمند به کارگیری فناوریهای پیشرفته میباشد. در این خصوص با توجه به تجارب محدود و همچنین شرایط کنونی کشور، به منظور مقابله با محدودیتهای آتی و بسیج امکانات و استعدادهای کشور، بهرهگیری از حداکثر توانمندی موجود علمی و فنی داخلی در خصوص دستیابی به منابع مورد اشاره لازم و ضروری میباشد و نیازمند تجمیع توانمندیها و ظرفیتهای علمی و فنی موجود کشور و ایجاد هم افزایی ملی میباشد.
اقدامات تاکنون اهمیت و حساسیت نیاز کشور به تدوین نقشه راه جامع در حوزه منابع هیدروکربوری آبهای عمیق وزارت نفت را بر آن داشت تا با همکاری دانشگاه صنعتی شریف و کارگروهی متشکل از برخی دانشگاهها و انجمنها به طراحی و تدوین آن اقدام نماید. یکی از مباحث مهم در تدوین نقشه راه فناوری آبهای عمیق مطالعه فعالیتهای کشورهای پیشرو تکنولوژی در این حوزه میباشد. در همین راستا مطالعاتی مبنی بر شناسایی پروژه های مرتبط در حوزه آبهای عمیق صورت گرفته است. پس از انجام مطالعاتی نسبت به وضعیت کشورهای پیشرو تکنولوژی در حوزه آبهای عمیق، نیاز شناخت امکانات و توانمندی داخل کشور برای تدوین نقشه راه فناوری احساس شد. در همین راستا به شناخت و بررسی امکانات موجود، مراکز آموزشی، سازمانها، نهادها و شرکتها پرداخته شده است. در راستای بررسی امکانات موجود، سه مورد سازه نیمه مغروق امیرکبیر، شناورهای چندمنظوره کاسپین و رباتهای زیر سطحی آب عمیق مورد بررسی قرار گرفتند. در ادامه، آبهای عمیق به حوزههای اصلی زیر تقسیم شده و پس از آن با استفاده از نظر خبرگان و تحقیقات صورت گرفته درخت فناوری در هر یک از حوزه ها ترسیم گردیده است.
این پروژه در 8 فاز تعریف شده و در پایان با استفاده از مطالعات مقدماتی و جلسات تخصصی و هماندیشی در سطوح مختلف کارشناسی و عملیاتی، با تعیین سطح دستیابی به فناوری، ترسیم ماتریس جذابیت- توانمندی و برگزاری کارگاههای T-plan به تدوین و ترسیم نقشه راه اکتساب فناوریهای تولید تجهیزات اکتشاف، حفاری، استخراج، بهرهبرداری و انتقال منابع هیدروکربوری آبهای عمیق پرداخته خواهد شد. Technology Roadmap for the Deep Water Hydrocarbon Sources
|
